Pod koniec 2022 roku Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała listę 19 gatunków grzybów, które stanowią największe zagrożenie dla zdrowia publicznego. Kiedy myślimy o niebezpiecznych chorobach zakaźnych, przeważnie przychodzą nam na myśl lekooporne bakterie lub śmiercionośne wirusy, takie jak SARS-Cov-2. Jednak w nadchodzących latach naukowcy będą musieli poradzić sobie z innym problemem – potencjalnie śmiertelną grupą patogenów: grzybami. Już w samych Stanach Zjednoczonych liczba przypadków zarażenia się Candida auris, lekoopornymi drożdżami, które zazwyczaj stanowią zagrożenie dla osób z obniżoną odpornością, potroiła się w 2021 roku.

– Największym wyzwaniem w leczeniu ogólnoustrojowych infekcji grzybiczych jest obecnie fakt, że mamy tylko trzy główne klasy leków przeciwgrzybiczych w porównaniu do kilkudziesięciu klas leków przeciwbakteryjnych – mówi Leah Cowen, profesor genetyki molekularnej na Uniwersytecie w Toronto.

W jaki sposób wiąże się to ze zmianą klimatu? Oczekuje się, że rosnąca temperatura nie tylko wpłynie na to, jak i gdzie my – ludzie – będziemy mieszkać, ale także na miejsca, w których mogą się rozwijać i żyć inne gatunki, w tym m.in. grzyby. Niestety większość grzybów nie jest dobrze monitorowana ani zbadana, a infekcje grzybicze są bardzo trudne do wyleczenia. Dlatego naukowcy ścigają się w tym, kto lepiej zrozumie grzyby i stworzy nowe metody leczenia.

Wysokie temperatury są najbardziej bezpośrednim czynnikiem wpływającym na wzrost infekcji grzybiczych.

Ludzie mogą zachorować za sprawą tylko tych grzybów, które rosną w temperaturze ciała. To stanowi jednak barierę termiczną dla większości infekcji grzybami środowiskowymi, czyli tymi, które wdychamy jako zarodniki w powietrzu. Jedno z badań wykazało z kolei, że wyższe temperatury zdawały się wywierać presję na grzyby, aby te zwiększały liczbę mutacji pojawiających się w każdym nowym pokoleniu. Gdy planeta się nagrzewa, możliwe jest, że to superszybkie tempo mutacji mogłoby pomóc grzybom przyjąć nowe cechy, które byłyby dla nas zagrożeniem.

Grzyby chorobotwórcze mogą ewoluować szybciej niż przewidywali naukowcy.

Obecnie trwają prace nad wieloma nowymi lekami przeciwgrzybiczymi, rośnie również liczba naukowców pracujących nad szczepionkami zapobiegającymi najbardziej śmiercionośnym infekcjom grzybiczym. Jednak żadna z nich do tej pory jeszcze nie powstała. Wynika to częściowo z braku zainteresowania tematem ze strony firm farmaceutycznych. Z drugiej strony związane jest to z naturą samych grzybów. Grzyby to organizmy eukariotyczne, należące do tej samej klasy co komórki ludzkie. Oznacza to, że infekcje grzybicze są niezwykle trudne do leczenia. Projektowanie terapii ukierunkowanych na komórki grzybów, ale pozostawiających w spokoju komórki natywne organizmu, jest znacznie trudniejsze niż tworzenie metod leczenia bakterii i wirusów, które bardzo różnią się od komórek ludzkich.

Tekst: MZ