Czy organizmy pozbawione mózgu mogą wykazywać inteligencję? Naukowcy z Uniwersytetu Tohoku i Nagaoka College postanowili odpowiedzieć na to pytanie, badając zdolność grzybów do podejmowania decyzji, zwłaszcza w kontekście nawigowania w przestrzeni. Choć może to brzmieć jak science fiction, koncepcja podstawowej kognicji – inteligencji niewymagającej mózgu – okazuje się realnym zjawiskiem, nawet u tak prostych organizmów jak grzyby.

– Mają pamięć, uczą się i potrafią podejmować decyzje. Sposób, w jaki rozwiązują problemy w porównaniu do ludzi, jest naprawdę zdumiewający – mówi Yu Fukasawa z Uniwersytetu Tohoku.

Badanie analizowało, jak grzyby rozkładające drewno reagują na różne rozmieszczenia bloków drewna. Naukowcy umieścili bloki w dwóch konfiguracjach: w kształcie koła i krzyża. Gdyby grzyby nie miały zdolności podejmowania decyzji, rosłyby równomiernie od centralnego punktu, bez względu na rozmieszczenie bloków. Jednak zaobserwowane zachowanie sugerowało bardziej złożoną reakcję. W konfiguracji krzyżowej sieć grzybni skoncentrowała wzrost na czterech najbardziej zewnętrznych blokach. Naukowcy zasugerowali, że te bloki działały jako 'posterunki’, zachęcając grzyby do budowania silniejszych połączeń, aby stworzyć regiony do przyszłego zdobywania zasobów.

Natomiast w układzie kołowym grzyby równomiernie rozprzestrzeniły się na wszystkie bloki, pozostawiając środek koła nietknięty. Badacze zasugerowali, że grzyby rozpoznały, że nie ma korzyści z koncentrowania wzrostu w już zaludnionym obszarze, optymalizując swoje zasoby w innych miejscach.

To odkrycie wskazuje, że grzyby nie tylko zbierają informacje o swoim otoczeniu, ale także dostosowują swoje wzorce wzrostu. Sieć grzybni wydaje się komunikować w całej swojej strukturze, podejmując decyzje dotyczące wzrostu na podstawie układu otoczenia.

Badanie to dołącza do rosnącej liczby dowodów sugerujących, że organizmy bez mózgu mogą wykazywać formy inteligencji. Chociaż tradycyjnie kojarzymy kognicję ze zwierzętami, zwłaszcza tymi z rozwiniętym układem nerwowym, te badania sugerują, że inteligencja może przejawiać się na różne sposoby w całym drzewie życia. W przypadku grzybów ich 'inteligencja’ wydaje się opierać na zdolności przetwarzania informacji środowiskowych i podejmowania decyzji korzystnych dla całego organizmu.

Ostatecznie, badanie to otwiera drzwi do dalszego badania, jak kognicja mogła ewoluować w różnych organizmach i ekosystemach, zmuszając naukowców do przemyślenia, czym właściwie jest 'inteligencja’ i gdzie zaczyna się i kończy w naturalnym świecie.