Ani pracy, ani szkoły
Określenie to pochodzi od hiszpańskiego terminu ’ni-ni’ (ni estudia, ni trabaja), który zyskał popularność w Europie w odniesieniu do młodzieży dotkniętej trudnościami na rynku pracy. Osoby te często nie kontynuują edukacji po ukończeniu szkoły średniej lub przerywają studia.
Problem dotyczy przede wszystkim osób w wieku 15–29 lat, które z różnych powodów znalazły się w sytuacji stagnacji zawodowej i edukacyjnej.
Jednym z głównych czynników prowadzących do powstania tego pokolenia są trudności na rynku pracy. W wielu krajach europejskich, szczególnie w regionach o wysokim bezrobociu, młodzi ludzie mają ograniczone możliwości znalezienia pracy, która zapewniłaby im stabilność finansową i perspektywy rozwoju. Często oferowane są jedynie nisko płatne stanowiska tymczasowe, które nie odpowiadają ich kwalifikacjom ani ambicjom. Problem ten jest szczególnie dotkliwy na południu Europy, w krajach takich jak Hiszpania, Grecja czy Włochy, gdzie wskaźnik bezrobocia wśród młodych ludzi sięga nawet 30–40%. W Polsce sytuacja jest nieco lepsza, ale nadal widoczne są regiony, w których brak miejsc pracy dla młodych jest poważnym problemem.
Według danych GUS oraz Eurostatu, grupa młodych Polaków, którzy nie uczą się ani nie pracują (NEET – Not in Education, Employment, or Training), stanowiła ok. 10–15% populacji osób w wieku 15–29 lat w ostatnich latach.
Kolejną istotną przyczyną jest niedopasowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy. W wielu krajach programy nauczania nie przygotowują młodych ludzi do rzeczywistych wymagań pracodawców. Brakuje praktycznych umiejętności i specjalistycznej wiedzy, co sprawia, że absolwenci mają trudności z odnalezieniem się na rynku pracy. W Polsce problem ten dotyczy szczególnie osób kończących kierunki humanistyczne lub zawodowe, które nie oferują atrakcyjnych perspektyw zatrudnienia. Pandemia COVID-19 przyczyniła się do nasilenia problemu, ograniczając możliwości edukacyjne i zawodowe. Obserwuje się u nich często niską motywację, poczucie braku perspektyw oraz niepewność co do przyszłości. Zjawisko może prowadzić do izolacji społecznej, pogorszenia stanu psychicznego i obniżonego poczucia własnej wartości.