Rozpoczęta w XVI przez Marcina Lutra reformacja, która doprowadziła do rozłamu Kościoła na katolicki i protestancki, odcisnęła głębokie piętno na ówczesnej kulturze. Protestantyzm hołdował skromności i prostocie, katolicyzm tymczasem postawił na bogactwo i spektakularność, które miały zadziwić i olśnić wiernych. W sztuce popularna się stała synteza form – od tej pory architektura szła ramię w ramię z rzeźbą i malarstwem, by razem stanowić spójne, iluzjonistyczne dzieło.

Antonio_de_Pereda_Vanitas vanitatum (1640-1650)

Religijność tego okresu była wyjątkowo zmysłowa i erotyczna, stąd popularne się stały przedstawienia świętych w ekstazie.

Postaci świętych, postaci biblijne czy bóstw antycznych były ukazywane w ekspresyjnych pozach, skręcone i jakby złapane w ruchu.

Emocjonalny i pełen niepokoju styl barokowy oddaje ducha tej epoki, nad którą zaciążyły liczne konflikty na tle religijnym, ale także powrót do chrześcijańskiej mistyki, która zmuszała wiernych do refleksji nad ulotnością ludzkiego życia i jego lichości wobec sił wyższych, nad śmiercią i życiem wiecznym. Do sztuki wróciły więc takie tematy jak marność, danse macabre czy triumf śmierci, rozwinęły się kulty maryjny i pasyjny, ulubionymi motywami powracającymi czy to w malarstwie, czy w rzeźbie, były symbolizujące śmierć szkielet lub czaszka.

Tekst: Karolina Plinta

Malarstwo Caravaggia było wzorem dla malarzy epoki baroku. Jego obrazy wyróżniają się wyrazistą ekspresją i ostrym światłocieniem, idealnie wpisując się w niespokojną emocjonalność epoki.

Caravaggio, 'Maria Magdalena pokutująca’, 1594-95