Wyobraź sobie, że przeglądasz jedną z platform VOD i trafiasz na film pod tytułem #STOPFEJKFIRNDS. To historia wieloletniej przyjaźni – fałszywej i toksycznej, w której główny bohater krok po kroku traci wszystko, nawet życie. Antybohaterem tego filmu jest Jan Fejk.

Fejk niszczy swojego przyjaciela: zatruwa jego relacje, wciąga jego kasę, przepala jego czas i jara się jego stresem.

A ten, nie do końca wiedząc, co jest grane, godzi się na to i kurczowo trzyma tej relacji. Streszczenie fabuły sugeruje, że mamy do czynienia z thrillerem psychologicznym lub kryminałem. Tymczasem może być to historia wielu z nas, a na pewno połowy polskich nastolatków. Tak wynika z badań, które poprzedziły kampanię antynikotynową Ministerstwa Zdrowia #STOPFEJKFRIENDS. Jan Fejk nie istnieje naprawdę – to personifikacja papierosów i e-papierosów. Cała reszta historii i skutki tej toksycznej relacji są już jednak jak najbardziej prawdziwe.

Dobrze wiemy, że na hasło „kampania antynikotynowa” wiele osób – i to nie tylko palaczy, ale i tych niepalących – mogło wywrócić oczami. Przecież na temat papierosów zostało już powiedziane wszystko i o ich szkodliwości wiedzą nawet małe dzieci, a już na pewno nastolatkowie, prawda?

Nie ma to chyba jednak większego znaczenia, skoro – jak wynika z badań przeprowadzonych na zlecenie Ministerstwa Zdrowia – ponad połowa młodych ludzi w wieku 15-18 lat w Polsce jest uzależniona od papierosów.

Sięga po nie częściej niż raz w tygodniu – zarówno po te tradycyjne, jak i popularne e-papierosy, które kuszą różnymi przyjemnymi zapachami i smakami. Na dodatek zdaniem 35 proc. nastolatków modny ostatnimi czasy vaping, czyli zabawa gęstym dymem, nie ma takich samych konsekwencji, jak palenie zwykłych papierosów.

 

Wyświetl ten post na Instagramie.

 

Jestem fejk friendem – zatruwam relacje, przepalam czas, wciągam kasę, a i tak mam ponad 1 000 000 przyjaciół. Zaproś mnie do swojej grupy znajomych, a szybko pożałujesz. Taki friend jak ja jest tylko jeden, no może dwóch, bo jeszcze mój brat. E-fejk. To co zaprzyjaźnimy się ? #stopfejkfriends

Post udostępniony przez STOPFEJKFRIENDS (@stopfejkfriends.pl) Sty 31, 2020 o 6:37 PST

Czy jednak świadomość ich szkodliwości dla zdrowia coś zmienia? Niekoniecznie, bo negatywne skutki palenia jawią się jedynie jako melodia przyszłości. Większość młodych palaczy wyznaje, że motywacją do zerwania z nałogiem mogłaby być tylko ich ciężka choroba. Tu i teraz jest fajnie. Nie będziemy udawać zszokowanych tym faktem: każdy, kto czasy nastoletnie ma już dawno za sobą i grzechy młodości wspomina z sentymentem, wie jak było. Wszystkiego w życiu trzeba spróbować. Jak się będzie chciało, to się rzuci. Też się kiedyś paliło za garażami.

Problem w tym, że czasy się zmieniają, a pojawienie się na rynku e-papierosów sprawiło, że palenie stało się atrakcyjniejsze, uznane za praktycznie nieszkodliwe i w razie czego łatwiejsze do ukrycia przed dorosłymi.

Smutny obraz sytuacji dopełniają kolejne informacje wynikające ze wspomnianych badań: 30 proc. niepalących młodych ludzi zamierza tego spróbować; 40 proc. nastoletnich palaczy ma już na koncie nieudaną próbę zerwania z nałogiem; co trzeci młody Polak palący e-papierosy nie zamierza z nich rezygnować. Ministerstwo Zdrowia uznało więc, że o szkodliwości tego nałogu trzeba mówić – znów i wciąż i jeszcze raz. Tylko tym razem w sposób, który ma szansę pozwolić zrozumieć nastolatkom, w co się wplątują, zaczynając palić.

Nie przyda się tu szklana kula, która pokaże im przyszłość, strasząc, że w wieku starczym mogą chorować na jeden z 14 rodzajów raka, do którego przyczynia się palenie. Nie ma tu też wykresów umieralności, zdjęć płuc palacza czy historii jego chorób.

Kampania #STOPFEJKFRIENDS uświadamia, że przez palenie traci się więcej, niż by się mogło wydawać, niezależnie od młodego wieku i to w czasie rzeczywistym, z każdym jednym zaciągnięciem się dymem.

Skupia się na problemie, jakim jest to, że niejeden nastolatek traktuje papieros jak swojego najlepszego przyjaciela. Chce żeby był przy nim w radości i smutku, już sama myśli o nim wprawia go w dobry nastrój, jest gotów poświęcić na niego czas i pieniądze. Czuje, że w zamian dostaje tak wiele: kilka punktów pewności siebie, poczucie luzu i kontroli nad sytuacją. Nie musi się martwić o to, co zrobić z rękoma, kiedy rozmawia ze swoją sympatią, a podpierając samotnie ścianę na imprezie, nie czuje się jak przegryw, ale charyzmatyczny outsider.

A przecież to wszystko jest tylko iluzją, zaserwowaną przez papierosa-magika, najwyższej klasy manipulatora, który pod osłoną nikotynowego dymu wciąga młodych ludzi w swój shitshow i świetnie się bawi, pozwalając im myśleć, że to oni są mistrzami ceremonii.

W kampanii #STOPFEJKFRIENDS postanowiono go zdemaskować. Pokazać młodym palaczom, co się dzieje, gdy towarzyszy im w życiu papieros, którego wcieleniem jest postać Jana Fejka. W spocie widzimy, jak sprytnie zjednuje sobie przyjaciół, żerując na tym, że okres dojrzewania bywa karuzelą emocji, mniejszych i większych dramatów, szukaniem własnego „ja”.

Wtedy on wjeżdża w ich życie jak do siebie, w rytm piosenki „Bad Guy” Billie Eilish, podśpiewując wesoło: „I’m the bad guy, I like it when you take control, even if you know that you don’t.”.

A oni zanim się zorientują, tańczą do tej melodii. Ba! – może nawet przygrywają na kastanietach do rytmu, bo tak się w jego obecności wyluzowali! W tym czasie Fejk plądruje ich życie, powodując straty finansowe, spadek kondycji fizycznej, zepsucie relacji z najbliższymi. Po cichu, pomału, bez fajerwerków, ale konsekwentnie i skutecznie.

Tu wyciągnie piętnastaka z portfela, tam ukradnie 10 minut szkolnej przerwy.

Podobnie jak młody palacz, Fejk nie myśli o przyszłych, poważnych konsekwencjach, bo człowiek poważnie chory mógłby rzucić palenie lub umrzeć. Jakkolwiek brutalnie by to nie brzmiało – staje się bezużyteczny. Dlatego ten nałóg tak lgnie do młodych – z nimi można się zaprzyjaźnić na dłużej i wycisnąć jak najwięcej, dopóki nie zaczną bardzo wyraźnie odczuwać skutków palenia. Ewentualnie dopóki że zdecydują się na #STOPFEJKFRIENDS, czyli wyrzucenie Fejka z grona swoich znajomych.

Nie będziemy rozkładać tej kampanii na czynniki pierwsze i prawić dodatkowych kazań. Kreacja przygotowana przez Fabrykę Komunikacji Społecznej ma jasny przekaz: #STOPFEJKFRIENDS! Podpisujemy się pod nim i was również do tego namawiamy. Oglądajcie, sharujcie komu trzeba i zaglądajcie na stronę kampanii stopfejkfriends.pl.

Źródło zdjęć: materiały prasowe
Tekst: KD