Grzyby, a dokładniej sieć ich podziemnych korzeni i włókien, mogą stać się kluczowym materiałem budulcowym w lepszej, bardziej zrównoważonej przyszłości. Tien Huynh, profesor nadzwyczajna w School of Science w Royal Melbourne Institute of Technology w Australii twierdzi, że grzybnia jest materiałem pięć razy mocniejszym niż produkty ropopochodne, takie jak polistyren. Można ją uprawiać na odpadach rolniczych o niskim stopniu rozkładu węgla, ma minimalny wpływ na środowisko i jest w pełni biodegradowalna.

Grzybnia składa się z mikrowłókien zwanych strzępkami, które pobierają składniki odżywcze, aby wyżywić grzyba. Jest niezwykle odporna, może być uprawiana w ekstremalnych warunkach i posiadać różne właściwości, sprawia, że jest idealnym wielofunkcyjnym materiałem.

W ciągu ostatniej dekady stało się jasne, że grzybnia ma potencjał kształtowania przyszłości architektury, mody, a nawet elektroniki.

Okazuje się, że z grzybów można stworzyć cegły. Co więcej, są one jednymi z najbardziej obiecujących zielonych materiałów budowlanych, jakie znamy, ponieważ są stosunkowo tanie i łatwe do wykonania, można je wdrożyć we wszelkiego rodzaju projektach budowlanych i są znacznie bardziej zrównoważone niż tradycyjne materiały budowlane.

Aby zrobić cegłę z grzyba, nie jest potrzebny cement, drogi sprzęt ani ogromne ilości ciepła.

Formę należy wypełnić odpadami rolniczymi, trocinami lub słomą i dodać zarodniki grzybów. Grzybnia działa jak naturalne spoiwo, przekształcając materię organiczną w lekką, trwałą, biodegradowalną cegłę w ciągu kilku dni. Inżynierowie mogą manipulować grzybnią we wczesnych stadiach wzrostu, aby nadać jej bardziej pożądane właściwości – np. ognioodporność.

Niektóre innowacyjne projekty mają na celu stworzenie nowych struktur z grzybni i wykorzystanie starych materiałów budowlanych do ich wyhodowania. Biocycler to przenośny pojemnik, który wykorzystuje grzyby do przetwarzania odpadów, usuwa szkodliwe substancje, takie jak chemikalia i lakiery, oraz wytwarza nowe cegły.

Potrzeba poszukiwania i wdrażania nowych, zrównoważonych materiałów budowlanych jest pilna.

Według Światowego Stowarzyszenia Budownictwa Zrównoważonego około 39 proc. globalnej emisji dwutlenku węgla pochodzi z energii potrzebnej do budowy i utrzymania budynków. Ponieważ cegły z grzybni są organiczne i ulegają biodegradacji, idealnie nadają się do tymczasowych struktur, takich jak instalacje artystyczne lub domy tymczasowe. Ecovative, jedna z wiodących firm zajmujących się projektowaniem grzybni, otrzymała fundusze od amerykańskiej agencji rządowej zajmującej się rozwojem technologii wojskowej DARPA na opracowanie prostych budynków wykonanych z grzybni do celów wojskowych lub humanitarnych.

Bardziej futurystyczne zastosowanie grzybów jako budulca dotyczy tworzenia baz na Księżycu. Małe i lekkie próbki uśpionych zarodników grzybów można łatwo tam przetransportować. Po przybyciu na miejsce astronauci mogliby dodać wodę i składniki odżywcze do zarodników i wprowadzić je do odpowiedniej komory, zasadniczo uprawiając regulowaną termicznie, ognioodporną bazę. Artykuł opublikowany przez NASA sugeruje również, że takie siedliska z żywej grzybni mogą funkcjonować również jako ‘żywa skorupa’ – struktura, która miałaby zdolność do regulowania poziomu własnej wilgotności i regenerowania się.

Nieco bardziej przyziemny temat to kwestia wegańskiej alternatywy dla skóry – tutaj również świetnie sprawdzą się grzyby. Miękki i elastyczny niczym prawdziwa skóra materiał z grzybni stał się częścią składową wielu projektów, m.in. butów Adidas, maty do jogi od Lululemon, torby Stelli McCartney czy Hermès. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj.

Jaka jest największa zaleta skóry z grzybów w modzie? Na koniec taką parę butów czy torebkę możemy po prostu wrzucić do ogródka, by uległa biodegradacji.

A teraz być może największe zaskoczenie – grzyby mogą znaleźć zastosowanie również w branży technologicznej. ‘Miękka’ elektronika to skóropodobne obwody, które są rozciągliwe i wytrzymują liczne uszkodzenia bez utraty przewodności elektrycznej. Może być ona ulepszona dzięki zastosowaniu biodegradowalnej, odpornej na ciepło, elastycznej i nieskończenie dostosowywalnej grzybni.

Naukowcy z powodzeniem przeprowadzili eksperyment, podczas którego umieścili w drewnie zarodniki Ganoderma lucidum (czyli reishi). Kontrolowali warunki, aby grzyb mógł rosnąć, ale się nie rozmnażać. Następnie zebrali cienką zewnętrzną warstwę grzybni i wysuszyli ją. Po wyschnięciu taka ‘skóra’ może wytrzymać temperatury do 250 stopni Celsjusza i 2 tys. ‘cykli zginania’. Zastąpi płytki drukowane, a nawet części baterii, które zwykle są wykonane z materiałów nienadających się do recyklingu lub tworzyw sztucznych.

Tekst: MZ
Zdjęcie główne: Company New Heroes/photo by Oscar Vink