Naukowcy z Uniwersytetu w Sztokholmie raczej nie są optymistami. A to dlatego, że opracowali ostatnio listę 'pułapek ewolucyjnych’, które mogą doprowadzić do upadku ludzkości. Do tego liczy sobie ona aż 14 podpunktów.

Zdaniem naukowców clue problemu jest to, że radziliśmy sobie zbyt dobrze – sukcesy ludzkości i jej dominacja będą mieć swoje konsekwencje.

Już teraz przeżywamy t.zw. polikryzys, co oznacza, że dotykają nas liczne zagrożenia, od kryzysu klimatycznego po pandemię.

– Ludzie jako gatunek są niezwykle kreatywni. Umiemy wprowadzać innowacje i dostosowywać się do wielu okoliczności oraz współpracować na zaskakująco dużą skalę. Jednak te możliwości okazują się mieć niezamierzone konsekwencje – mówi antropolog Peter Søgaard Jørgensen z Uniwersytetu w Sztokholmie.

Szwedzcy naukowcy wyróżnili aż 14 ślepych zaułków, w które może wpędzić się ludzkość. Pierwsze 5 określili jako globalne – wśród nich jest uproszczenie (systemy stają się zbyt wyspecjalizowane, aby można je było dostosowywać, np. rolnictwo monokulturowe), wzrost dla wzrostu (to przeciwko niemu buntuje się degrowth), przekroczenie (zużywanie więcej, niż może nam zapewnić planeta), podział (konflikt międzynarodowy) i zarażenie (choroby zakaźne). Kolejna piątka to pułapki technologiczne: uzależnienie od infrastruktury (np. paliw kopalnych), zanieczyszczenie chemiczne, broń nuklearna, autonomia technologiczna (w tym AI) oraz dezinformacja.

Reszta to pułapki strukturalne: myślenie krótkoterminowe, nadmierna konsumpcja, odłączenie od biosfery i utrata lokalnego kapitału społecznego.

Naukowcy sądzą, że stan aż 12 z tych 14 wyznaczników już teraz jest zaawansowany – powodów do obaw nie daje póki co wyłącznie autonomia technologiczna i utrata lokalnego kapitału społecznego.

– Pułapki ewolucyjne to koncepcja dobrze znana w świecie zwierząt. Podobnie jak światło przyciąga wiele owadów, co jest odruchem ewolucyjnym, który we współczesnym świecie może doprowadzić do ich śmierci, tak ludzkość jest narażona na ryzyko, że zareaguje na nowe zjawiska w szkodliwy sposób – mówi Peter Søgaard Jørgensen.

Naukowcy sądzą, że przed wyginięciem może nas ocalić wyłącznie aktywna transformacja, czyli świadome i dalekowzroczne wysiłki mające na celu zmianę obecnego stanu rzeczy.

Tekst: NS