Wayback Machine

Wayback Machine to archiwum cyfrowe, w którym znajdziesz historię strony, z jakiej chcesz zaczerpnąć informacji. Wystarczy wpisać wybrany URL, by poznać datę pierwszej publikacji na stronie internetowej oraz to, jak wyglądała ona w danym momencie w przeszłości. Strony ‘informacyjne’, które powstały stosunkowo niedawno, mogły być założone w celu prowadzenia działań dezinformacyjnych, dlatego warto sprawdzić ich historię.

YouTube DataViever

YouTube DataViewer okazuje się przydatny, gdy chcemy ustalić dokładną datę przesłania wideo do serwisu, co może pomóc w rozróżnieniu kopii od filmiku oryginalnego.

Często zdjęcia i filmy pojawiające się w sytuacjach kryzysowych są stare i tworzone w celu wywołania chaosu informacyjnego.

YouTube DataViever powstał z inicjatywy Citizen Evidence Lab, które wspiera organizacje praw człowieka, praktyków i inne podmioty w lepszym wykorzystaniu cyfrowych strumieni danych, które mają kluczowe znaczenie dla współczesnego procesu ustalania faktów.

Google Fact Check Tools

Wśród narzędzi fact-checkingowych Google znajdziemy Google Fact Check Explorer, gdzie informacje na dany temat można odkrywać po wpisaniu odpowiednich słów kluczowych. Wyświetli się wówczas lista pasujących twierdzeń i odpowiadających im dotychczas skontrolowanych faktów.

Anilyzer

Anilyzer pozwala klatka po klatce przejrzeć filmik, by przekonać się, czy jakaś jego część była poddana edycji (można też wykorzystać www.watchframebyframe.com, jednak działa tylko w przeglądarce Chrome).

InVID

InVID to rozszerzenie do przeglądarki Google Chrome, które pozwala na kontekstową weryfikację zdjęć oraz plików wideo. Czyli co? Po zainstalowaniu wtyczki w prawym górnym rogu pojawia się menu InVID, z którego wybrać należy ‘Open Toolbox’. Mamy już dostęp do wszystkich funkcji narzędzia, pozwalających np. na odkrycie metadanych filmiku (czasem również jego lokalizacji).

InVID przyda się zawsze wtedy, gdy nabierzesz podejrzeń, że film został opublikowany w oderwaniu od jego pierwotnego kontekstu.

Warto wyekstrahować miniatury filmu do przeprowadzenia tzw. reverse image search. Reverse image search pozwala wyszukać potencjalne wcześniejsze wersje zdjęcia. Pomaga to przy weryfikowaniu treści opublikowanych jako 'nowe’. Odkrywając, że obraz ukazał się dawniej, możemy być pewni, że to fake.

Co, jeśli wolimy nie analizować treści samodzielnie, tylko trafić na dobre ich źródło?

W tej sytuacji z pomocą przychodzi na przykład Stowarzyszenie Demagog, czyli polska witryna fact-checkingowa. W związku z rosyjską inwazją na Ukrainę portal umieścił na swojej stronie zakładkę prowadzącą do informacji na ten temat. Do Demagog PL możecie zgłaszać fakty, które waszym zdaniem powinny być poddane weryfikacji. Na całym świecie takich platform analizujących fakty i jednocześnie zweryfikowanych przez International Fact-Checking Network jest ponad 100, wszystkie możecie znaleźćtutaj.

Tekst: Paula Sieracka
Zdjęcie główne: Nijwam Swargiary/Unsplash