Najnowsze badanie naukowe, opublikowane w czasopiśmie PNAS przez Uniwersytet Waszyngtoński, pokazuje, w jaki sposób izolacja w czasie pandemii Covid-19 przyspieszyła starzenie się mózgów nastolatków.

Zaledwie cztery lata po rozpoczęciu pandemii, dyskusje na temat jej skutków koncentrują się bardziej na psychologicznych efektach izolacji niż na samej infekcji. Przymusowe pozostawanie w domu, pozbawienie możliwości kluczowego rozwoju i interakcji z rówieśnikami, było niezdrowe dla młodych ludzi.

Badanie wykazało, że szczególnie dotknięte zostały dziewczęta – doświadczając starzenia mózgu o prawie 4,2 roku, podczas gdy u chłopców odnotowano średni wzrost wieku mózgu o 1,4 roku.

Przyczynami były m.in. brak interakcji społecznych i ciągły niepokój powodujący uruchomienie reakcji 'walcz lub uciekaj’ w sytuacji zagrożenia.

Badanie zostało przeprowadzone z wykorzystaniem skanów MRI wykonanych w latach 2018, 2021 i 2022, kolejno przed pandemią, w trakcie izolacji i po niej. Odkryto znaczące kurczenie się kory mózgowej u nastolatków, co jest uznawane za podstawowy wskaźnik dojrzewania umysłowego.

Najbardziej zaskakujące było to, że efekt ten nie był równomierny i znacząco się różnił między płciami: u dziewcząt kora była aż trzykrotnie cieńsza niż u chłopców. Patricia K. Kuhl, współautorka badania, wyjaśniła, że jedna z dziewcząt w badaniu, która miała 11 lat na początku i była badana ponownie w wieku 14 lat, miała mózg porównywalny do 18-latki. Zasugerowała, że dziewczęta mogą polegać bardziej na relacjach interpersonalnych w procesie wzrostu i radzenia sobie z trudnościami w okresie dojrzewania.

Badacze sprawdzali grubość kory mózgowej nastolatków przed i po izolacji COVID-19. Okazało się, że mózgi dziewcząt doświadczyły przyspieszonego starzenia w 30 regionach związanych z przetwarzaniem społeczno-emocjonalnym, podczas gdy u chłopców dotyczyło to tylko dwóch regionów związanych z przetwarzaniem wzrokowym.

Autorzy badania sugerują, że stres odegrał rolę w przyspieszonym starzeniu się mózgów – dziewczęta, które częściej opierają się na relacjach emocjonalnych z rówieśnikami, doświadczyły tych zmian strukturalnych w mózgu bardziej dramatycznie.

– Dojrzewanie mózgu nastolatków w sytuacjach traumatycznych lub w warunkach takich jak zaniedbanie czy wojna jest dobrze udokumentowane. Badanie pokazywało rozwój mózgów nastolatków na podstawie ich skanów MRI, a potem nadeszła pandemia i kontynuowano te skany. To wyraźna wskazówka, że dochodzi do dojrzewania, ale nie w pozytywny sposób. Kora mózgowa staje się coraz cieńsza, co wiąże się z ekspozycją na znaczący poziom hormonów stresu – tłumaczy dr Elizabeth Ortiz-Schwartz w magazynie Fortune.

Naukowcy nie są pewni, czy te zmiany w mózgach nastolatków są trwałe, czy też po powrocie do normalnego życia społecznego rozwój mózgu wróci do normy. Jeśli proces starzenia się mózgu nie zwolni, może pojawić się pokoleniowa luka. Zjawisko młodych influencerów z pokolenia Alpha i 12-latków podekscytowanych pielęgnacją skóry i makijażem jest niemal zrozumiałe.

To niekoniecznie chęć szybkiego dorastania, ale przyspieszony rozwój spowodowany Covid-19 zmusił wiele młodych dziewcząt do szybszego dojrzewania. Niestety, dzieci z pogranicza pokoleń Z i Alpha spędzały kluczowe lata nauki w domu.

Mózgi są plastyczne i mogą wrócić do stanu bliskiego normy. Ważne jest, aby teraz, wykorzystując zdobyte doświadczenia, dokładniej zadbać o dobre samopoczucie młodych ludzi.

Rodzice, opiekunowie i nauczyciele mogą pytać o poziom stresu i samopoczucie emocjonalne nastolatków, co pozwala na otwartą komunikację i lepsze ich zrozumienie – mówi dr Elizabeth Ortiz-Schwartz.

źródło: PNAS
zdjęcie:  Janko Ferlič / Unsplash