W czasach, gdy internet zalewa młode umysły chaosem dezinformacji, a szkoły pozostawiają uczniów bez realnego wsparcia, powstała inicjatywa, która dostarcza rzetelne i sprawdzone informacje oraz wsparcie zarówno dla młodzieży, jak i ich opiekunów. Olga Kwiecińska, założycielka Fundacji Cześć Ciało opowiedziała nam o tym, jak pragnie zmienić sposób mówienia o ciele, emocjach i relacjach, tworząc przestrzeń sprzyjającą otwartości i zrozumieniu.

Jaki był główny cel powstania Fundacji Cześć Ciało? Dlaczego jesteście potrzebni? 

Obecna sytuacja w polskich szkołach pokazuje, jak wiele jeszcze jest do zrobienia w obszarze edukacji o dojrzewaniu. Co prawda, w programie szkolnym jest przedmiot Wychowanie do Życia w Rodzinie, ale często nie spełnia on swojej roli. Nauczycielom brakuje odpowiedniego przygotowania, a młodzież nie otrzymuje wsparcia, którego naprawdę potrzebuje. W wielu szkołach nie ma psychologów, a jeśli już są, to bywają dostępni raz w tygodniu. To zdecydowanie za mało, żeby pomóc młodym ludziom w najważniejszym dla nich czasie. Po stronie rodziców sytuacja też nie jest łatwa.

Większość z nas nie została nauczona, jak rozmawiać o dojrzewaniu. Tabu, wstyd, brak neutralnego języka – to wszystko sprawia, że rozmowy na ten temat są trudne albo w ogóle ich nie ma.

Młode osoby szukają wtedy informacji w internecie, gdzie niestety bardzo łatwo natknąć się na treści nieodpowiednie lub nierzetelne. Dlatego stworzyliśmy Fundację Cześć Ciało. Chcemy wypełnić tę lukę, dostarczając rzetelną wiedzę w prosty, dostępny i przyjazny sposób. Zależy nam, żeby młodzi ludzie lepiej rozumieli swoje ciało, emocje i procesy, które w nich zachodzą.

Samoświadomość to kluczowa umiejętność, która może wpłynąć na poczucie pewności siebie nastolatków i zdolność radzenia sobie w dorosłym życiu.

Kto tworzy zespół Fundacji Cześć Ciało i dlaczego ich doświadczenia są cenne?

Jesteśmy połączeniem doświadczenia i świeżości. Na pokładzie mamy lekarzy i specjalistów, którzy na co dzień pomagają młodym ludziom w swoich gabinetach. Są to m.in. pediatrzy i dermatolodzy, mamy też ginekologów, urlologów, psychologów czy dietetyków. Z drugiej strony, działają z nami też przedstawiciele pokolenia Z, którzy niedawno przeszli przez dojrzewanie i doskonale pamiętają, z czym mierzą się nastolatki. Dla mnie, jako mamy czwórki dzieci w różnym wieku, od przedszkola po studia, kluczowe było stworzenie miejsca, które dostarcza wiedzę w sposób prosty i otwarty. Moje doświadczenie zawodowe w branży telewizyjnej i społecznej pokazało mi, jak ważne jest mówienie o trudnych tematach w przystępny sposób. Dlatego zaprosiłam do współpracy osoby, które nie tylko znają się na rzeczy, ale też potrafią budować zaufanie. Wierzę, że tylko z takim zespołem możemy zmienić sposób, w jaki w Polsce mówi się o dojrzewaniu.

Jakie bariery napotykają młodzi ludzie, poszukując informacji o dojrzewaniu?

Próbując zdobyć rzetelną wiedzę o dojrzewaniu, napotykają ich wiele. Pierwszą przeszkodą jest brak otwartej rozmowy w domu. Drugą jest edukacja szkolna, która niestety nie odpowiada na realne potrzeby młodzieży. Lekcje WDŻ często są prowadzone w sposób przestarzały, a dostęp do wsparcia psychologicznego w szkołach jest ograniczony. W wielu miejscach psycholog pojawia się rzadko lub nie ma go wcale, co dodatkowo pogłębia problem. W takiej sytuacji młodzi ludzie sięgają po informacje do internetu, gdzie napotykają kolejne trudności. Brakowało jednego, bezpiecznego miejsca stworzonego przez ekspertów. Często treści, na które trafiali, były nieodpowiednie dla ich wieku, seksualizujące lub po prostu nierzetelne. To może prowadzić do dezinformacji, niepotrzebnych obaw, a nawet problemów z samoakceptacją.

Jak Fundacja Cześć Ciało chce zmienić sposób mówienia o dojrzewaniu?

Pragniemy całkowicie zmienić sposób, w jaki mówi się o dojrzewaniu. Naszym celem jest odczarowanie tego tematu i upowszechnienie języka, który będzie neutralny, zrozumiały i wolny od tabu.

Wierzymy, że słowa takie jak 'penis’, 'okres’ czy 'podpaska’ powinny być używane bez skrępowania. Dlatego uczymy, jak mówić o ciele i emocjach w sposób prosty, ale jednocześnie pełen szacunku i empatii.

W naszej fundacji przykładamy ogromną wagę do języka. Zamiast infantylizacji stawiamy na podejście, które młodzież zrozumie, a rodziców i nauczycieli ośmieli do rozmowy. Chcemy pokazać, że mówienie o dojrzewaniu nie musi być krępujące. Uczymy, że nazwanie rzeczy po imieniu to pierwszy krok do samoświadomości i zrozumienia siebie. Wierzymy, że taka zmiana może pomóc młodym ludziom budować zdrową relację z własnym ciałem i emocjami, a dorosłym ułatwi rozmowy, które do tej pory wydawały się trudne.

Które zagadnienia związane z dojrzewaniem najbardziej interesują młodych ludzi?

Najbardziej interesują ich tematy, które dotykają ich bezpośrednio, a jednocześnie budzą najwięcej niepewności. Zdecydowanie najczęściej pytają o odżywianie i zaburzenia odżywiania. Kolejnym ważnym obszarem są kwestie związane z emocjami, ogólnie pojętym hejtem i poczuciem wyobcowania. Młodzież zastanawia się, czy napady złości, płaczliwość czy zmienność nastrojów są typowe w tym okresie. Pytają również o relacje z rówieśnikami i rodziną, które w okresie dojrzewania często się zmieniają. Bardzo dużo emocji wzbudza również temat miesiączki. Dziewczynki pytają o jej przebieg, co mieści się w normie, a co może wymagać konsultacji lekarskiej. Często pojawiają się także pytania o zmiany w wyglądzie, takie jak rozwój piersi, nierówność jąder, pryszcze czy wzmożone pocenie. Co ciekawe, duża część pytań dotyczy higieny osobistej. 

Jakie kwestie dotyczące odżywiania i zaburzeń odżywiania najczęściej interesują młodzież?

Młodzież pyta nas o to, jak często, ile i co powinni jeść. Często nie wiedzą jakie są prawidłowe nawyki związane z odżywianiem – zadają pytania o to, czy mogą nie jeść śniadania albo spożywać tylko jeden posiłek dziennie, zastanawiają się czy to jest ok, że nie jedzą mięsa albo ile to znaczy 'za dużo cukru’. Ważnym wątkiem są zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja czy bulimia. Młodzież często nie wie, jak rozpoznać problem u siebie lub u rówieśników i do kogo zwrócić się po pomoc.

Naszym celem w fundacji jest, by poprzez edukację obalać mity, uczyć zdrowego podejścia do jedzenia i budować świadomość na temat tego, jak ciało i umysł wpływają na siebie nawzajem.

Z jakimi problemami związanymi z hejtem i poczuciem wyobcowania zgłasza się młodzież do Fundacji?

Okres dojrzewania to czas, w którym nastolatki są szczególnie wrażliwe na opinię innych. Hejt w internecie i w realnym życiu, związany z wyglądem, zachowaniem czy orientacją, jest dla nich ogromnym stresem. Często czują się wykluczeni, niezrozumiani, a brak wsparcia ze strony dorosłych tylko pogłębia to poczucie. Z przykrością muszę stwierdzić, że hejt jest wszędzie a młodzi ludzie nie zawsze wiedzą, jak sobie z tym radzić. Wiele osób, zamiast szukać pomocy, ukrywa swoje problemy, bojąc się jeszcze większego wyśmiewania. To może prowadzić do zamknięcia się w sobie, a nawet do poważniejszych problemów, jak depresja czy zaburzenia odżywiania. Dlatego, w Fundacji tworzymy przestrzeń, w której młodzież może czuć się akceptowana i bezpieczna. Przez edukację i otwarte rozmowy chcemy pomóc młodym ludziom zrozumieć, że nie są sami w swoich trudnościach. Na wiele tego typu wiadomości odpowiedzieliśmy. Staramy się w takich sytuacjach nauczyć, jak radzić sobie z hejtem, budować pewność siebie i poczucie własnej wartości, a przede wszystkim pokazywać, gdzie szukać pomocy i wsparcia w swoim otoczeniu.

O co najczęściej pytają młode kobiety w związku z pierwszymi miesiączkami?

Dostrzegamy, że wiele młodych kobiet ma wątpliwości, czy to, co się dzieje z ich ciałem, w okresie pierwszych miesiączek, jest normalne. Pytają, jak rozpoznać, czy jest ona taka jaka powinna być, na przykład czy jej kolor jest prawidłowy albo czy powinny się martwić, gdy okres jest nieregularny.

Często młode dziewczyny nie wiedzą, jak radzić sobie z dolegliwościami związanymi z okresem. Pytają o to, jak złagodzić ból menstruacyjny, czy mogą uprawiać sport w trakcie okresu, a także jak zadbać o higienę intymną.

Większość tych pytań wynika z braku otwartych rozmów w domach czy szkołach, które powodują, że młode osoby czują się niepewne i zagubione w tak ważnym momencie ich życia.

Jakie pytania dotyczące zmian w ciele podczas dojrzewania najczęściej zadają młodzi ludzie?

Te pytania są naturalne i wskazują na to, jak ważne jest wsparcie w tym okresie. Młodzi ludzie bardzo często zastanawiają się, dlaczego ich ciało się zmienia, dlaczego rosną im włosy w nowych miejscach, czemu zmienia się głos czy piersi są takie, jakie powinny być, czy to, że ich ciało zaczyna wyglądać inaczej niż u rówieśników, jest powodem do niepokoju. Spotykamy się również z pytaniami dotyczącymi zmian skórnych np. trądzik, który może być dużym wyzwaniem w tym okresie. Młodzi zaniepokojeni są zmianami w zapachu ich ciała. Zauważają, że zaczynają czuć się inaczej w relacjach z innymi i pytają, co to oznacza w kontekście ich emocji, a także jakie zmiany zachodzą w ich organizmach na poziomie biologicznym i psychicznym.

Dlaczego istotna jest normalizacja języka w rozmowach o dojrzewaniu?

Normalizacja języka w rozmowach o dojrzewaniu jest kluczowa, ponieważ pozwala młodym ludziom czuć się komfortowo i bezpiecznie, rozmawiając o tematach, które często są traktowane jako tabu.  Kiedy używamy neutralnych, prostych słów, takich jak 'okres’, 'penis’ czy 'pachwiny’, nie tylko przekazujemy wiedzę, ale również pokazujemy, że to są zwyczajne części naszego ciała. Chcemy, by młodzież nie czuła wstydu ani lęku przed mówieniem o swoich ciałach i emocjach.

Zbyt często używamy eufemizmów, unikając słów, które naprawdę opisują to, co się dzieje. To tworzy niepotrzebny dystans i sprawia, że młodzi ludzie nie czują się komfortowo rozmawiając o tych kwestiach. 

Nasza misja w Fundacji Cześć Ciało polega na tym, by przełamać ten opór i stworzyć przestrzeń, w której młodzież może zadawać pytania i otrzymywać odpowiedzi w sposób otwarty, bez wstydu i oceniania. Zachęcam do odwiedzania naszych profilów w social mediach. Cały czas publikujemy tam nowe filmy o tematach związanych z dojrzewaniem!