Dotychczasowe prognozy wpływu zmian klimatycznych na globalny produkt krajowy brutto (PKB) sugerowały zazwyczaj umiarkowane straty. Taki wniosek prowadził do braku pilności w podejmowaniu działań mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych przez rządy poszczególnych państw. Problem polega jednak na tym, że wiele modeli zakładało, iż gospodarka danego kraju jest dotknięta jedynie przez warunki pogodowe na jego własnym terytorium. Nie brano pod uwagę skutków ekstremalnych zjawisk w innych częściach świata – na przykład tego, jak powódź w jednym kraju może wpłynąć na eksport żywności do innego.

Po uwzględnieniu efektu domina – czyli wpływu globalnych zjawisk pogodowych na wzajemnie powiązane gospodarki – szacowane szkody dla światowego PKB okazały się znacznie poważniejsze niż wcześniej przypuszczano.

Globalne ocieplenie wpływa na gospodarki na wiele sposobów. Najbardziej oczywistym jest niszczycielska siła ekstremalnej pogody. Susze mogą powodować słabe zbiory, burze i powodzie niszczą infrastrukturę i zakłócają dostawy towarów. Dodatkowo, badania pokazują, że fale upałów – nasilane przez zmiany klimatu – przyczyniają się do wzrostu cen żywności. Wysokie temperatury obniżają też wydajność pracy, pogarszają stan zdrowia, sprzyjają rozprzestrzenianiu się chorób, a nawet mogą prowadzić do migracji i konfliktów społecznych. Dotychczasowe badania sugerowały, że nawet ekstremalne ocieplenie o 4°C przyniesie tylko umiarkowane straty dla globalnej gospodarki – od 7 do 23%. Te prognozy opierały się jednak na analizie przeszłych zjawisk pogodowych, które zazwyczaj były ograniczone lokalnie i rekompensowane przez sprzyjające warunki w innych regionach. Na przykład, jeśli Ameryka Południowa cierpiała z powodu suszy, inne regiony miały dobre plony, co pozwalało na import żywności i stabilizację cen. W przyszłości jednak zmiany klimatu zwiększą ryzyko, że ekstremalne zjawiska pogodowe wystąpią jednocześnie w wielu krajach i utrzymają się przez dłuższy czas. To może poważnie zakłócić globalne łańcuchy produkcji i dostaw, ograniczyć handel i znacznie zmniejszyć możliwość wzajemnej pomocy między państwami. Handel międzynarodowy to kluczowy filar globalnej gospodarki.

Według najnowszych szacunków, gdy temperatura Ziemi wzrośnie o więcej niż 3°C do końca stulecia, szacowane straty dla globalnej gospodarki wzrosną z wcześniej zakładanych 11% do aż 40%.

Taki poziom strat może doprowadzić do upadku gospodarek w wielu częściach świata i zniszczyć środki do życia milionów ludzi. Poprzednie modele twierdziły, że niektóre regiony – jak Rosja czy Europa Północna – mogą nawet zyskać na ociepleniu klimatu. Nowe badania pokazały jednak, że skala strat globalnych będzie tak wielka, iż żaden kraj nie wyjdzie z tego bez szwanku. Redukcja emisji wiąże się z kosztami w krótkim okresie – to fakt. Ale trzeba je zestawić z długoterminowymi korzyściami wynikającymi z uniknięcia katastrofalnych skutków zmian klimatu. Niedawne modele ekonomiczne sugerowały, że 'opłacalnym’ kompromisem będzie ograniczenie emisji w takim stopniu, by pozwolić Ziemi ogrzać się do poziomu 2,7°C. Jest to scenariusz zbliżony do obecnej trajektorii ocieplenia, jednak znacznie przekracza cele Porozumienia Paryskiego i zalecenia klimatologów.

Nowe badania wskazują, że optymalny poziom ocieplenia, przy którym równowaga między kosztami a korzyściami jest najlepiej zachowana, wynosi 1,7°C – czyli mniej więcej tyle, ile zakłada najbardziej ambitny cel Porozumienia Paryskiego.

Wyniki tych badań pokazują, że wcześniejsze prognozy skutków ocieplenia były zbyt optymistyczne i dołączają one do rosnącej liczby dowodów, że ekonomiczne konsekwencje zmian klimatu zostały poważnie zaniżone.

Timothy Neal Senior lecturer in Economics / Institute for Climate Risk and Response, UNSW Sydney