Jak zmiany klimatyczne wpływają na pory roku?
Od 1981 roku średnia temperatura na świecie wzrastała o 0,18°C na dekadę. Jednym z najbardziej zauważalnych skutków zmian klimatycznych są zmieniające się wzorce sezonowości w cyklu rozwoju roślin. Zmienił się czas kwitnienia, pękania pąków, pojawiania się pierwszych liści czy ich opadania. Największe różnice obserwujemy na półkuli północnej, gdzie wiosna wydaje się zaczynać wcześniej, a jesień później.
Naukowcy postanowili sprawdzić, co konkretnie zmieniło się na przestrzeni lat w Wielkiej Brytanii. Najwcześniejsze wzmianki o tym, jak i kiedy przyroda budzi się tam do życia wiosną, pochodzą z 1736 roku. Współcześnie monitorowanie tych zdarzeń odbywa się przy wykorzystaniu danych satelitarnych, za pomocą których szacuje się stan i bujność roślinności. Zaobserwowane zmiany można następnie wykorzystać do określenia początku i końca każdego sezonu wegetacyjnego.
Naukowcy dysponują danymi satelitarnymi dotyczącymi prawie 50 lat obserwacji.
Z analizy tych danych wynika, że wiosna rozpoczyna się obecnie ok. 15 dni wcześniej, a jesień przychodzi mniej więcej 15 dni później. Naukowcy zauważyli również, że w ciągu 30 lat sezon wegetacyjny wydłużył się o miesiąc. Największą zmianę dotyczącą pór roku zaobserwowano na dużych szerokościach geograficznych.
Niemniej jednak wpływ temperatury na długość okresu wegetacyjnego może się zmieniać w zależności od rodzaju roślinności. W ekosystemach zdominowanych głównie przez lasy cieplejszy klimat może prowadzić do większej fotosyntezy i zwiększonej produktywności. Z drugiej strony, gdy jest gorąco, więcej wody wyparowuje z powierzchni Ziemi, wysuszając glebę. Może to niekorzystnie wpłynąć na wzrost roślin o płytkich korzeniach, takich jak trawy i rośliny zielne.
Wcześniejsze rozpoczęcie sezonu wegetacyjnego naraża rośliny na ryzyko uszkodzeń spowodowanych wiosennymi przymrozkami i zwiększoną podatność na letnią suszę.
Kolejną konsekwencją zmian klimatycznych są częstsze susze w szczycie sezonu wegetacyjnego. Susza wiąże się z silnym stresem wodnym dla roślin, co prowadzi do przedwczesnego zrzucania liści lub zmiany ich koloru. To zjawisko jest nazywane ‘fałszywą jesienią’. Dłuższy i suchszy sezon wegetacyjny może również zwiększać ryzyko wystąpienia pożarów lasów. Badanie przeprowadzone w USA w 2006 roku wykazało znaczny wzrost liczby pożarów w lasach północnych Gór Skalistych od połowy lat 80. XX wieku. Zmiana ta była ściśle powiązana ze wzrostem temperatur w okresie wiosennym i letnim oraz wcześniejszym wiosennym topnieniem śniegu.