Na początku 2017 roku Finlandia wdrożyła projekt mający na celu sprawdzenie, czy dochód podstawowy przyniósłby społeczeństwu korzyść w dobie zagrożenia prężnie postępującą automatyzacją i kurczącym się rynkiem pracy.

W związku z tym 2000 Finów – bezrobotnych w wieku od 25 do 58 lat, wybranych przez lokalny system opieki społecznej KELA – co miesiąc przez dwa lata otrzymywało 560 euro.

Rząd chciał w ten sposób sprawdzić, czy zastrzyk gotówki sprawi, że bezrobotne osoby podniosą swoje kwalifikacje i łatwiej znajdą pracę. Znalezienie pracy nie sprawiłoby jednak, że utracą 560 euro dochodu podstawowego. Projekt dobiegł końca wraz z końcem 2018 roku. Niestety wnioski z pierwszego w Europie eksperymentu z dochodem podstawowym (w tym wypadku nie można mówić o „bezwarunkowym” dochodzie, gdyż był jeden warunek – wszystkie osoby biorące udział w projekcie musiały być bezrobotne) nie napawają optymizmem.

KELA badała zarówno grupę 2000 osób otrzymujących dochód podstawowy, jak i grupę kontrolną składającą się z bezrobotnych osób, które nie otrzymały takiego świadczenia. Okazało się, że poziom zatrudnienia w pierwszej grupie nie wzrósł znacząco. Wprawdzie niektórym osobom udało się znaleźć pracę, ale nie były do tego bardziej zmotywowane niż osoby z grupy drugiej.

Tak więc eksperyment pozostał bez wpływu na stopę bezrobocia w Finlandii, która wynosiła 6,2 proc. pod koniec 2018 roku.

Osoby otrzymujące przez ostatnie dwa lata dochód podstawowy podkreślały jednak, że rozwiązanie to gwarantowało im pewien komfort – nie musiały chodzić po urzędach, ubiegając się o świadczenia dla bezrobotnych. Jednocześnie zauważyły też, że zastrzyk gotówki ma pozytywny wpływ na ich psychikę i sprawia, że są szczęśliwsi. – Nadal nie mam pracy. Nie mogę powiedzieć, że dochód podstawowy wiele zmienił w moim życiu. Okej, psychicznie tak, ale finansowo – nie za bardzo – powiedział w rozmowie z BBC News mężczyzna biorący udział w fińskim eksperymencie. Pełne wyniki sporządzonego przez KELA raportu poznamy w 2020 roku, ale już wygląda na to, że próba z dochodem podstawowym nie przyniosła niestety spodziewanych efektów.

Tekst: NS