Dzięki polityce Cesarstwa Bizantyńskiego chrześcijaństwo stało się religią dominującą, ale Kościół jako taki nie miał wcale tak silnej pozycji, jak można by sądzić – ciągle był on zależny od władz świeckich, a jego majątkami zarządzali urzędnicy i szlachta. Ok. roku 1000 zaczęło się to jednak zmieniać za sprawą rosnącego znaczenia klasztorów, które stały się ośrodkami władzy kościelnej i narzędziem realizacji polityki papiestwa. Niektóre z nich miały misję edukacyjną i modernizacyjną, inne z kolei były zakonami rycerskimi, których głównym celem była walka z heretykami.

Kościoły budowane przy klasztorach i opactwach miały z kolei umacniać wiarę chrześcijańską, były więc często wznoszone na trasach pielgrzymkowych.

Do takich świątyń wchodziło się zwykle przez drzwi ozdobione ogromnymi tympanonami, przedstawiającymi Chrystusa na majestacie i scenę Sądu Ostatecznego.

Kościoły były bogato dekorowane, ale co istotne, dekoracje te zwykle przedstawiały sceny z Biblii i miały cel edukacyjny – opowiadały niepiśmiennym ludziom to, czego oni sami nie byli w stanie przeczytać. Z dzisiejszej perspektywy rzeźba czy malarstwo tego czasu mogą wydawać się prymitywne, nie jest to jednak wynik nieudolności ówczesnych rzemieślników, ale obowiązujących wtedy estetycznych preferencji. Syntetyczny, daleki od realizmu sposób obrazowania sygnalizował oddzielenie świata zmysłowego od nadprzyrodzonego, o którym mówi przecież Pismo Święte.

Tekst: Karolina Plinta