Cynthia Kenyon jest biolożką molekularną. Jej przełomowa praca była katalizatorem tego, co obecnie nazywane jest 'szaleństwem badawczym’. Chodzi o odkrycie tajemnicy długowieczności, a dokładnie, że starzenie się jest plastyczne — kontrolowane przez geny, szlaki komórkowe i sygnały biochemiczne. Opóźnianie śmierci robaków i myszy nie oznacza jednak, że to samo będzie działać u ludzi.

W latach 1900-2020 oczekiwana długość życia ludzi wzrosła ponad dwukrotnie, do 73,4 lat. Miało to jednak swoją cenę: oszałamiający wzrost chorób przewlekłych i zwyrodnieniowych. Starzenie się pozostaje największym czynnikiem ryzyka raka, chorób serca, choroby Alzheimera, cukrzycy typu 2, zapalenia stawów, chorób płuc i prawie każdej innej poważnej choroby. Raczej nikt nie chciałby żyć dłużej tylko po to, by wydłużyć osłabienie i walkę z chorobami. Dlatego właśnie badacze prężnie pracują nad wyeliminowaniem tych czynników.

W 2006 roku Shinya Yamanaka, badacz komórek macierzystych z Japonii, odkrył, jak przeprogramować dorosłe komórki i przywrócić je do stanu embrionalnego.

Odkrycie to zrewolucjonizowało biologię komórkową i poszukiwanie sposobów leczenia chorób, przynosząc firmie Yamanaka Nagrodę Nobla. Odkryto, że rapamycyna, powszechnie przepisywana, by zapobiec odrzuceniu narządu po przeszczepie, zwiększa oczekiwaną długość życia myszy w średnim wieku nawet o 60 procent. Leki zwane senolitykami pomagają geriatrycznym myszom pozostać żwawymi długo po śmierci ich rówieśników. Leki przeciwcukrzycowe, metformina i akarboza, ekstremalne ograniczenie kalorii oraz około 90 innych interwencji sprawiają, że myszy biegają po klatkach laboratoryjnych na długo po przekroczeniu ich zakładanej granicy wieku.

Najnowszy pomysł to zhakowaniu samego procesu starzenia poprzez przeprogramowanie starych komórek do młodszej wersji.

Obecnym celem jest opracowanie leków, które oczyszczają molekularne i biochemiczne źródła problemów zdrowotnych w podeszłym wieku lub terapii, które spowalniają – lub zapobiegają – rozwijaniu się dolegliwości. Oznaczałoby to, że moglibyśmy żyć nawet 125 lat, nie czując bólu i nie borykając się z chorobami. Zdaje się zatem, że biologia człowieka może zostać zoptymalizowana pod kątem długowieczności. W badania obecnie inwestowane są miliardy (i to nie tylko przez technologicznych gigantów).

Wyścig napędzany jest sztuczną inteligencją, dużymi zbiorami danych, przeprogramowaniem komórkowym i coraz doskonalszym zrozumieniem miliardów cząsteczek, które sprawiają, że ciała ludzkie działają. Niektórzy badacze mówią nawet o 'leczeniu starzenia się’.

Czy możliwe jest jednak przeniesienie na ludzi rozwiązań, które działają na owadach i gryzoniach?
— Istnieje wiele różnych podejść. Nie wiemy, czy któreś z nich zadziała. A może wszystkie zadziałają! Dobra wiadomość jest taka, że zaakceptowano ten rodzaj nauki. Musimy po prostu spróbować wielu rzeczy. I to właśnie robią badacze — mówi Cynthia Kenyon w rozmowie z National Geographic.

Tajemnica fenomenalnej długowieczności niektórych zwierząt napędza badania na całym świecie. Naukowcy łapią rekiny grenlandzkie, które żyją co najmniej 250 lat, wydobywają oceaniczne małże quahog z dna morskiego na północ od Islandii (najstarszy miał 507 lat!), sekcjonują genom wielorybów i nagich kretoszczurów. Obiektem zainteresowania są oczywiście również ludzie: ich dieta i aktywność fizyczna, które wpływają na to, w jaki sposób przeżyjemy starość.

Co ciekawe, kolejne badania potwierdzają, że ogromny wpływ na to ma również… nasze podejście! Jeżeli z przerażeniem będziemy patrzeć w przyszłość, a zamartwianie się upływającym czasem stanie się naszą codziennością, mamy większą szansę na to, że czarne wizje się spełnią. Dlatego w oczekiwaniu na rewolucyjne rozwiązania naukowców pozostaje przeprogramować swój mózg i uwierzyć, że wiek to pojęcie względne.

Tekst: AC
Zdjęcie: alevision.co/Unsplash