Modernistyczna urbanistyka, rozwijająca się głównie w pierwszej połowie XX wieku, była odpowiedzią na gwałtowne przemiany społeczne, ekonomiczne i technologiczne związane z industrializacją oraz urbanizacją.

Kluczowym założeniem modernistycznej urbanistyki było funkcjonalne rozdzielenie przestrzeni miejskich na te strefy mieszkalne, przemysłowe, handlowe i rekreacyjne, co okazało się totalną porażką.

Modernistyczne osiedla często dążyły do oddzielenia ruchu pieszego od ruchu samochodowego. Miało to na celu zwiększenie bezpieczeństwa i komfortu pieszych oraz rowerzystów. Moderniści promowali budowę wysokich bloków mieszkalnych jako sposób na efektywne wykorzystanie przestrzeni i zapewnienie dużej liczby mieszkań w ograniczonym obszarze. Wysokie budynki miały również umożliwiać dostęp do światła słonecznego i przewiewu powietrza. Ważnym elementem tych osiedli była obecność rozległych zielonych przestrzeni. Miały one służyć jako miejsca rekreacji, spotkań społecznych oraz poprawiać jakość życia mieszkańców. Wiele projektów kładło nacisk na standaryzację i prefabrykację, co miało na celu obniżenie kosztów budowy i skrócenie czasu realizacji. Standaryzowane elementy budowlane miały również ułatwiać utrzymanie i naprawy budynków. Modernistyczna urbanistyka charakteryzowała się też minimalistyczną estetyką, z naciskiem na prostotę form, funkcjonalność i brak zbędnych ozdób.

Form follows function (forma podąża za funkcją) było jednym z głównych haseł tej epoki.

Doskonałym przykładem takiej realizacji jest osiedle Bijlmermeer, położone w południowo-wschodniej części Amsterdamu, które historia uwypukla wszystkie braki modernistycznych założeń, w których gubił się gdzieś człowiek. Bijlmermeer zostało zaprojektowane w latach 60. XX wieku jako wzorcowe osiedle mieszkaniowe, które miało sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na nowoczesne mieszkania w Amsterdamie. Projektanci, inspirowani ideami modernizmu i Le Corbusiera, zaplanowali osiedle jako funkcjonalne miasto-ogrody.

Wysokie, sześciokondygnacyjne budynki w kształcie plastra miodu miały oferować nowoczesne warunki życia. Znaczna część terenu była przeznaczona na parki, tereny rekreacyjne i ścieżki rowerowe. Drogi samochodowe były oddzielone od pieszych i rowerzystów, co miało zapewnić bezpieczeństwo i komfort mieszkańców. Pomimo ambitnych założeń, osiedle szybko zaczęło degradować. Bijlmermeer stało się miejscem zamieszkania dla wielu imigrantów i osób o niskich dochodach, co doprowadziło do segregacji społecznej. Brak spójności społecznej, trudne warunki ekonomiczne, duża anonimowość mieszkańców i problemy z egzekwowaniem prawa sprzyjały wzrostowi przestępczości.

Monotonna architektura i brak różnorodności w przestrzeniach publicznych przyczyniły się do poczucia alienacji mieszkańców.

Budynki szybko zaczęły się psuć, a brak odpowiedniej konserwacji pogarszał sytuację. Rozdzielenie dróg dla samochodów i pieszych, choć miało zwiększyć bezpieczeństwo, prowadziło do problemów z dostępnością i bezpieczeństwem przestrzeni publicznych. Jak w soczewce widać tu przypadek, gdzie modernistyczne założenia projektowe, które zakładały efektywne wykorzystanie przestrzeni i standaryzację budynków, nie uwzględniały tak naprawdę potrzeb społecznych mieszkańców.

Dlatego w latach 90. XX wieku władze miejskie Amsterdamu postanowiły podjąć działania rewitalizacyjne, aby poprawić jakość życia w Bijlmermeer. Ich efekt jest powszechnie uznawany za jedno z najbardziej kompleksowych i ambitnych przedsięwzięć tego typu w Europie. Władze miejskie, we współpracy z deweloperami, architektami, organizacjami społecznymi i mieszkańcami, przygotowały kompleksowy plan rewitalizacji. Kluczowym elementem tego planu było zaangażowanie mieszkańców w proces konsultacji i planowania, co pozwoliło na lepsze zrozumienie ich potrzeb i oczekiwań.

Zaczęto od wyburzenia 13 z 31 pierwotnych bloków mieszkalnych, które były najbardziej problematyczne i zastąpienia ich niższymi, bardziej różnorodnymi budynkami mieszkalnymi, w tym domami jednorodzinnymi, bliźniakami i niskimi blokami.

Celem było wprowadzenie nie tylko większej różnorodności architektonicznej ale przede wszystkim społecznej i zachęcenie do tego miejsca ludzi o wyższych dochodach. Zmodernizowano drogi i poprawiono połączenia komunikacyjne, aby lepiej zintegrować osiedle z resztą Amsterdamu. Rozbudowano transport publiczny, w tym linie metra i autobusów, poprowadzono nowe ścieżki rowerowe i piesze.

Ważnym aspektem rewitalizacji była również poprawa infrastruktury komunalnej. Tworzenie nowych i renowacja istniejących przestrzeni publicznych, takich jak parki, place zabaw oraz centra społeczne, kulturalne i sportowe, miało na celu zwiększenie jakości życia mieszkańców. Zwiększono również dostępność usług publicznych, takich jak szkoły, przychodnie i sklepy, co znacząco poprawiło codzienne funkcjonowanie osiedla. Organizowano programy mające na celu integrację społeczności, takie jak kursy językowe dla imigrantów, warsztaty zawodowe i programy edukacyjne.

Wspierano lokalne inicjatywy społeczne, promujące współpracę i budowanie więzi społecznych.

Nowe strategie zarządzania bezpieczeństwem, w tym zwiększenie obecności policji i programów prewencyjnych, przyczyniły się do znaczącego spadku przestępczości i poprawy poczucia bezpieczeństwa mieszkańców. W celu wsparcia lokalnej gospodarki, zachęcano inwestorów i przedsiębiorców do otwierania nowych firm na osiedlu, co stworzyło nowe miejsca pracy. Lokalne przedsiębiorstwa otrzymywały wsparcie w postaci programów dotacyjnych i szkoleniowych, co przyczyniło się do poprawy warunków ekonomicznych mieszkańców.

Efekty rewitalizacji Bijlmermeer były znaczące: poprawiła się jakość mieszkań i infrastruktury komunalnej, zwiększyło się poczucie bezpieczeństwa, spadł poziom przestępczości, a także wzrosła integracja społeczna i zaangażowanie mieszkańców w życie osiedla. Bardziej zróżnicowana i atrakcyjna architektura oraz lepsza jakość i dostępność przestrzeni publicznych przyczyniły się do ożywienia życia społecznego.