55k
4,5 biliona dolarów na infrastrukturę – czyli jak Biden chce posprzątać Amerykę
Bilionowy projekt przeszedł przez Senat z poparciem obu partii – do 50 Demokratów dołączyło 19 Republikanów, głosowanie skończyło się wynikiem 69 za i 30 przeciw. Projekt rewitalizacji infrastruktury jest pożądany przez całą scenę polityczną w Stanach Zjednoczonych, lecz część republikańskich senatorów zwracała uwagę na źródło finansowania projektu – wzrost podatków. Stąd względnie spory sprzeciw w przypadku projektu, który powstał w konsultacji z senatorami z obu stron barykady (pierwotny plan Bidena wart był ponad dwa biliony dolarów). Najważniejsze jest jednak, że poparty został on przez lidera Republikanów w Senacie Mitcha McConnella. – Jestem dumny z poparcia dzisiejszego historycznego dwupartyjnego projektu infrastrukturalnego i udowodnienia, że obie strony sceny politycznej wciąż mogą się połączyć wobec zdroworozsądkowych rozwiązań – powiedział McConnell. Demokratka Kyrsten Sinema dodała: – Tak wygląda, gdy wybrani politycy zmierzają do uzdrowienia podziałów w kraju, zamiast je powiększać.
Problemem dla Bidena będzie jednak poparcie jego własnej partii, a dokładniej jej bardziej progresywnego skrzydła.
Obecnie bilionowy projekt zmierza do Izby Reprezentantów, gdzie Spikerką jest Demokratka Nancy Pelosi. Popiera ona plan, lecz została poinformowana przez progresywną większość swojej Izby, że nie zostanie on przez nich poparty, jeśli równocześnie nie rozpocznie się praca w Senacie nad proponowanym w lipcu 3,5 bilionowym projektem przeznaczonym na rozwój ‘infrastruktury ludzkiej’, czyli m.in. na programy socjalne i tanie mieszkania. Praca nad tym projektem będzie mogła jednak ruszyć dopiero na kolejnym posiedzeniu Senatu na jesieni. Bilionowy projekt zostanie więc zamrożony na co najmniej kilka tygodni lub nawet miesięcy, zanim rozpocznie się nad nim głosowanie w Izbie Reprezentantów. Dopiero po przejściu projektu przez obie Izby Joe Biden może ów zatwierdzić i wcielić w życie (lub zawetować). To ustawodawstwo jest największym federalnym projektem infrastrukturalnym od dekady i dotknie każdej sfery amerykańskiej gospodarki.
Joe Biden
Prezydent Stanów Zjednoczonych
To porozumienie sygnalizuje światu, że nasza demokracja może funkcjonować, dostarczać i robić wielkie rzeczy. Tak jak zrobiliśmy z transkontynentalną koleją i międzystanową autostradą, ponownie przetransformujemy Amerykę i popchniemy nas ku przyszłości.
Celem projektu jest m.in. przygotowanie Ameryki na wyzwania związane z globalnym ociepleniem.
Co składa się na bilionowy plan?
Pieniądze zostaną przeznaczone m.in. na rozwój dróg i kolei, sposoby pozyskiwania zielonej energii, samochody elektryczne, czy wodociągi. Oto dokładna rozpiska zatwierdzonego już w lipcu planu wartego 550 miliardów dol., który wzmocniony zostanie jeszcze przez dodatkowe środki federalne:
$110mld: Naprawa dróg i mostów ze szczególnym zwróceniem uwagi na bezpieczeństwo i wytrzymałość, rozwój chodników oraz dróg rowerowych.
$105mld: Modernizacja i powiększenie sieci kolejowej, co zmniejszy emisje gazów cieplarnianych w transporcie i pozwoli na szybszą podróż. To największa federalna inwestycja w transport publiczny w historii USA.
$73mld: Budowa tysięcy mil nowych linii przesyłowych, które poszerzą sieć wykorzystania energii odnawialnej
$65mld: Podłączenie każdego Amerykanina do niezawodnej i szybkiej sieci internetowej, przy równoczesnym zmniejszeniu cen. Projekt jest inspirowany historyczną elektryfikacją Ameryki, którą przeprowadzono niemal sto lat temu.
$55mld: Dostarczenie czystej wody pitnej do 10 mln rodzin i ponad 400 tys. szkół i placówek opieki nad dziećmi oraz wymiana rur ołowianych. To największa inwestycja w czystą wodę pitną w historii kraju.
$50mld: Przygotowanie infrastruktury na zmiany klimatu, cyberataki i ekstremalne warunki pogodowe. To inwestycja w wytrzymałość sieci energetycznej.
$25mld: Modernizacja amerykańskich lotnisk.
$65mld: Programy dodatkowe – m.in. autobusy elektryczne, stacje dokujące dla pojazdów elektrycznych na autostradach i na obszarach wiejskich, porty i drogi wodne.
Według Demokratów to ‘największa inwestycja w klasę średnią od dekad i reakcja na kryzys klimatyczny’.
Co składa się na 3,5 bilionowy plan?
W połączeniu z powyżej przedstawionym planem całość inwestycji w infrastrukturę ‘twardą’ oraz ‘ludzką’ wyniesie 4,5 biliona dolarów. Chuck Schumer, lider większości w Senacie twierdzi, że te fundusze sfinansują każdy ważniejszy punkt programu Build Back Better Joe Bidena. Podczas gdy obupartyjne, bilionowe porozumienie infrastrukturalne skupione jest na rozwoju dróg, wodociągów, energetyki i internetu, to projekt 3,5 bilionowy dotyczy służby zdrowia, opieki nad dziećmi, darmowej edukacji i tworzenia miejsc pracy. Bernie Sanders, obecnie Przewodniczący Komisji Budżetowej, uznał, że: – [To porozumienie] stworzy miliony dobrze płatnych miejsc pracy, które przysłużą się odbudowie kraju nie tylko w kwestii fizycznej infrastruktury, ale również w związku z ludzkimi potrzebami naszych obywateli, a których jest wiele i które były przez długi czas zaniedbywane.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze punkty 3,5 bilionowego programu:
$726mld: Finansowanie opieki zdrowotnej dla dzieci trzy- i czteroletnich, opieka nad dziećmi dla pracujących rodzin, stworzenie darmowych koledżów publicznych, inwestycja w historycznie czarne koledże i uniwersytety (HBCU), instytucje edukacyjne dla Latynosów, rdzennych Amerykanów, Hawajczyków i mniejszości, zwiększenie wysokości grantów dla biedniejszych studentów oraz inwestycja w równość rodzicielską, behawioralną i rasową.
$332mld: Budowa tanich mieszkań, pomoc finansowa przy kupnie i wynajmie, rozwój społeczności poprzez podział na strefy i rozwój komunikacji, inwestycja w mieszkania komunalne.
$198mld: Stworzenie programu płatności za czystą energię elektryczną, finansowanie rabatów konsumenckich na elektryfikację domów i przygotowanie ich na trudne warunki pogodowe, finansowanie krajowej produkcji czystej energii i technologii łańcucha dostaw, zaopatrywanie w energooszczędne materiały, finansowanie badań klimatycznych.
$135mld: Finansowanie konserwacji rolnej, programy przeciwsuszowe i leśnicze, które pomogą zmniejszyć emisje i zapobiec pożarom, inwestycja w rozwój czystej energii na obszarach wiejskich, finansowanie badań nad klimatem w związku z rolnictwem.
$107mld: Uznanie prawnego status imigrantów, spełniających odpowiednie warunki, inwestycja w inteligentną i skuteczną ochronę granicy oraz w interwencję przeciw przemocy w społecznościach.
$83mld: Inwestycja w technologię i transport, finansowanie badań nad rozwojem ekonomicznym oraz inwestycja w odporność wybrzeża i zdrowe oceany.
$67mld: Stworzenie technologii akceleratora czystej energii, która pomoże na tanią eksploatację energii słonecznej i innych przyjaznych środowisku źródeł energii, inwestycja w sprawiedliwość środowiskową w kwestii przystępnej ceny czystej wody i dostępu do niej, inwestycja w zdrowe porty i równość klimatyczną, finansowanie programów klimatycznych i badawczych, inwestycja federalna w energooszczędne budynki i ekologiczne materiały, inwestycja w czyste pojazdy, nałożenie opłaty za zanieczyszczenie metanem w celu zmniejszenia emisji dwutlenku węgla.
$37mld: Elektryfikacja pojazdów rządowych, w tym pojazdów pocztowych, elektryfikacja i odnowa budynków rządowych, wzmocnienie infrastruktury cyberbezpieczeństwa.
$25mld: Ułatwienie dostępu małych przedsiębiorstw do kredytów, inwestycji i rynków.
$20,5mld: Finansowanie programów zdrowotnych i ośrodków dla rdzennych Amerykanów, inwestycja w programy edukacyjne, mieszkaniowe, energetyczne, klimatyczne i językowe dla rdzennych Amerykanów.
$18mld: Rozwój ośrodków dla weteranów wojennych.
Photo by Ryan Searle on Unsplash.
Źródłem pieniędzy będą przede wszystkim podatki i skuteczne ich ściąganie.
Skąd wziąć na to środki?
Urząd Budżetowy Kongresu ocenia, że plan wart 550 mld dol. zatwierdzony w lipcu zadłuży kraj o kolejne 256 mld do 2031 roku. Te wyliczenia jednak nie biorą pod uwagę ewentualnych korzyści makroekonomicznych, jakie przyniesie program infrastrukturalny. Te wszakże ciężko jednoznacznie określić. Biały Dom, w swoich wyliczeniach, tylko ogólnie określa, że korzyści dla gospodarki powinny zasypać część dziury budżetowej. Poza tym wskazuje na takie rozwiązania, jak wyrównanie podatków, czy wykorzystanie nieużytych funduszy pomocowych. Konkretnie chodzi o podwyższenie podatku korporacyjnego z 21 proc. do 28 proc., co powinno przynieść około jednego biliona dolarów przychodu w ciągu 15 lat. Jeszcze pięć lat temu ten podatek wynosił aż 35 proc., lecz został obniżony przez prezydenta Trumpa do 21 proc. Teraz Biden chce podnieść go z powrotem. Przede wszystkim jednak zamierza ten podatek skutecznie ściągać. Bowiem według wyliczeń z 2013 roku średni podatek, który płaciły korporacje, wynosił ostatecznie średnio 22,9 proc. (przy ówczesnej stawce 35 proc.), dzięki wykorzystaniu luk prawnych. Co więcej, jedna piąta wszystkich firm z listy Fortune 500, w tym Amazon, nie płaci żadnych podatków federalnych.
– W 2019 roku niezależna analiza wykazała, że 91 firm z listy Fortune 500 – największych firm na świecie, w tym Amazon – wykorzystało rozmaite luki prawne, żeby nie płacić ani jednego centa podatku federalnego od przychodów – powiedział Biden. – Nie chcę ich karać, ale to jest po prostu niewłaściwe. To jest po prostu niewłaściwe. Strażak i nauczyciel płacą 22 proc.? Amazon i 90 innych wielkich korporacji płaci zero w podatkach federalnych?
Joe Biden chce też ustalić globalną minimalną stawkę podatkową dla amerykańskich firm na wysokości 21 proc., aby wyeliminować możliwość wykorzystania luk prawnych i zagranicznych ulg podatkowych, na które duże międzynarodowe firmy mogłyby się powoływać, żeby uniknąć płacenia podatków federalnych. Ponadto chce wyeliminować ulgi za offshoring miejsc pracy i przenoszenie aktywów za granicę. To ma przynieść dodatkowy bilion dolarów w ciągu 15 lat. – Wspólnie możemy wykorzystać globalną minimalną stawkę podatkową, żeby upewnić się, że globalna gospodarka będzie prosperować w oparciu o bardziej wyrównane warunki w zakresie opodatkowania międzynarodowych korporacji oraz pobudzić innowacje, wzrost i dobrobyt – powiedziała Sekretarz Skarbu Janet Yellen.
Należy również pamiętać, że Biden zaproponował podniesienie najwyższej indywidualnej stopy podatkowej z 37% do 39,6% dla dochodów powyżej 400 tys. dol. oraz podwojenie podatku od zysków kapitałowych z 20% do 39,6% dla zysków z inwestycji powyżej 1 miliona dol.
Photo by Sahand Hoseini on Unsplash.
Joe Biden
Prezydent Stanów Zjednoczonych
Chodzi o otwarcie możliwości dla wszystkich. Nadszedł czas – teraz odbudujemy klasę średnią. Zabierzemy ze sobą wszystkich. Bez względu na twoje pochodzenie, kolor skóry, twoją religię, wszyscy mogą iść z nami.
Co to oznacza dla Ameryki?
Dla polityków po obu stronach spektrum jest to możliwość wypracowania wspólnych fundamentów amerykańskiej gospodarki. Jest to Ameryce potrzebne w czasach głębokich podziałów politycznych. Ponadto Joe Biden widzi swój plan jako cos więcej niż rozwój dróg i kolei – to możliwość przebudowy klasy średniej. Ma ona być szersza i bardziej inkluzywna, tak, aby każdy mógł czerpać korzyści z rozwoju gospodarczego kraju.
Warto też zwrócić uwagę na bezpośrednie i namacalne korzyści programów infrastrukturalnych, które odczuje przeciętny zjadacz indyka. Tutaj wskazuje się choćby:
1. Krótsza podróż komunikacją – amerykańskie Biuro ds. Spisu Ludności oceniło, że obecnie 148 mln pracowników spędziło średnio 55,2 minut dziennie na podróż do pracy. Ponad 100 mld dolarów przeznaczone na rozwój komunikacji ma znacząco zniwelować ten czas.
2. Ładowarki dla samochodów elektronicznych – Biden chce zbudować 500 tys. ładowarek do 2030 roku, co zachęci do przejścia na niskoemisyjne środki transportu.
3. Szybszy i tańszy Internet – według wyliczeń Białego Domu 35 proc. mieszkańców obszarów wiejskich nie ma dostępu do niezawodnego i szybkiego połączenia internetowego. 65 mld dol. zostanie przeznaczone, aby zmniejszyć ‘dziurę internetową’ pomiędzy obszarami miejskimi a wiejskimi.
4. Więcej ścieżek do dobrze płatnej pracy – Biden chce, by rząd zainwestował w czystą energię i infrastrukturę, aby wesprzeć panujące płace i miejsca pracy. Biały Dom twierdzi, że ponadpartyjny plan infrastruktury może ‘stworzyć dobrze płatne związkowe miejsca pracy i przyspieszyć sprawiedliwość środowiskową’. W skrócie – przy wdrożeniu planu w życie powstaną miliony nowych stanowisk.
Plan Bidena ma przygotować Amerykę na wyzwania XXI wieku – infrastruktura ma być odporna na skutki zmiany klimatu, ludzie mają otrzymać wsparcie i pracę, a scena polityczna ma zjednoczyć się wokół wspólnego celu. To wizja Ameryki jako nowoczesnej i ekologicznej, a wizja jest to piękna i zamiary słuszne. Dzięki wsparciu z różnych stron Biden ma szansę na sukces.
Zdjęcie główne: Olivier Douliery/Getty Images
Tekst: Miron Kądziela
