Seul, stolica Korei Południowej i jedna z największych metropolii świata, stoi dziś na styku dwóch procesów: urbanistycznej reorganizacji przestrzeni i cyfrowej transformacji, która zmienia nie tylko gospodarkę, ale i codzienne życie mieszkańców. Przyjęty w 2022 roku 'Seoul 2040 Comprehensive Plan’ to dokument, który wyznacza kierunek rozwoju miasta na najbliższe dwie dekady. Wizja ta opiera się na haśle: „Local Seoul for Me, Global Seoul for All” – czyli „lokalny Seul dla mnie, globalny Seul dla wszystkich”.

W praktyce oznacza to budowanie miasta policentrycznego, opartego na wielu lokalnych centrach, ale jednocześnie w pełni zintegrowanego z globalną gospodarką, kulturą i cyfrową infrastrukturą.

Seul jest dziś jednym z najbardziej zaludnionych miast świata – w granicach administracyjnych mieszka około 9,5 miliona osób, a w całej aglomeracji ponad 25 milionów. Taka skala generuje ogromne wyzwania: zanieczyszczenie powietrza, presja na transport, ograniczona dostępność mieszkań czy zmiany klimatyczne. Jednocześnie Seul jest jednym z najbardziej zaawansowanych technologicznie ośrodków globu, dlatego wizja rozwoju miasta zakłada integrację rozwiązań przestrzennych z narzędziami cyfrowymi, które mają nie tylko usprawniać zarządzanie, ale także budować nowy model obywatelstwa i uczestnictwa w życiu miasta. Tradycyjnie Seul rozwijał się wokół centralnych dzielnic administracyjnych i biznesowych – Jongno, Jung czy Gangnam. Skutkiem tego był ogromny napływ ludzi do centrum w godzinach pracy i nieustanne przeciążenie infrastruktury transportowej.

Seoul 2040 Comprehensive Plan przewiduje zmianę tej logiki poprzez stworzenie miasta policentrycznego.

Oznacza to, że funkcje miejskie – biura, instytucje edukacyjne, kultura, usługi – będą rozproszone i powiązane z lokalnymi centrami, tak aby mieszkańcy mogli zaspokoić większość swoich potrzeb w odległości do 30 minut pieszo, rowerem lub komunikacją publiczną. W praktyce plan przewiduje rozwój kilkunastu „sub-centrów”, które będą pełnić rolę lokalnych rdzeni. W ich obrębie znajdą się nie tylko mieszkania, ale także przestrzenie pracy, edukacji, zdrowia, rekreacji i kultury. To odchodzi od tradycyjnego, strefowego modelu urbanistyki i wprowadza bardziej elastyczne podejście, w którym różne funkcje przenikają się i tworzą wielowymiarową tkankę miejską. Co istotne, Seul nie rezygnuje z roli swoich dotychczasowych metropolitalnych „jąder”. Centrum administracyjne w Jongno, dzielnica finansowa Yeouido i biznesowo-kulturalny Gangnam nadal pozostaną kluczowe, ale ich funkcja ma być uzupełniana, a nie dominująca. W rezultacie miasto ma zyskać większą równowagę przestrzenną, a obciążenie transportowe ulegnie zmniejszeniu. Ważnym elementem planu jest również wykorzystanie istniejących zasobów naturalnych. Seul przecina sieć 61 strumieni i cieków wodnych, które dziś często pełnią marginalną rolę w przestrzeni miejskiej. Plan 2040 zakłada ich rewitalizację i przekształcenie w korytarze rekreacyjne i ekologiczne. Wzorcem jest tu sukces przywrócenia rzeki Cheonggyecheon w centrum miasta – projekt zrealizowany kilkanaście lat temu, który przekształcił zdegradowany obszar w popularną przestrzeń publiczną.

Nowa wizja przewiduje, że rzeki i potoki mają stać się kręgosłupem zielonej infrastruktury miasta, łącząc dzielnice i tworząc oazy chłodu w obliczu rosnących upałów.

To odpowiedź na wyzwania klimatyczne, które dotykają Seulu szczególnie mocno – fale gorąca, zanieczyszczenie powietrza czy gwałtowne ulewy są coraz bardziej dokuczliwe. Miasto policentryczne nie może istnieć bez sprawnej infrastruktury transportowej. Seul posiada już jedną z najgęstszych i najbardziej wydajnych sieci metra na świecie, ale „Seoul 2040” zakłada dalsze innowacje. Jednym z projektów jest zakopanie części nadziemnych linii kolejowych i stworzenie na ich miejscu nowych przestrzeni publicznych. Rozwijane są także koncepcje transportu przyszłości: autonomicznych pojazdów, systemów mikromobilności czy integracji transportu publicznego z platformami cyfrowymi. Mobilność ma być nie tylko szybsza, ale też bardziej zrównoważona. Plan kładzie nacisk na transport pieszy i rowerowy, rozwój zielonych korytarzy komunikacyjnych i ograniczenie emisji zanieczyszczeń. Celem jest, aby podróże po mieście były nie tylko efektywne, ale i zdrowe.

Tym, co wyróżnia Seul na tle innych metropolii, jest jego cyfrowa transformacja. Miasto od lat inwestuje w narzędzia cyfrowe do zarządzania przestrzenią i usługami publicznymi.

Najbardziej zaawansowanym projektem jest budowa cyfrowego bliźniaka (digital twin) – ultra-realistycznego modelu miasta w 3D, który pozwala symulować różne scenariusze: od zarządzania ruchem po reakcję na powodzie czy pożary. Pierwsza faza została wdrożona w dzielnicy Yeouido, a docelowo cały Seul ma być odwzorowany cyfrowo. Równolegle rozwijana jest platforma Metaverse Seoul – cyfrowa wersja miasta, w której mieszkańcy mogą załatwiać sprawy urzędowe, uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych, korzystać z konsultacji społecznych czy spotykać się w wirtualnych przestrzeniach. Miasto w metawersum nie jest tylko dodatkiem – to równoległy kanał komunikacji i świadczenia usług publicznych. Dla wielu mieszkańców, zwłaszcza młodszych pokoleń, staje się on równie naturalny jak wizyta w urzędzie czy bibliotece. Ważnym aspektem tej cyfrowej transformacji jest także włączenie grup dotychczas marginalizowanych. Seul prowadzi programy cyfrowej edukacji dla seniorów i osób o niższych kompetencjach technologicznych, aby nikt nie został wykluczony z nowej rzeczywistości.

W tym sensie cyfryzacja nie jest tylko technologiczną innowacją, ale także projektem społecznym.

Transformacja cyfrowa Seulu zmienia również relacje społeczne i sposób, w jaki mieszkańcy postrzegają miasto. Dzięki platformom open data, mieszkańcy mają dostęp do danych o jakości powietrza, natężeniu ruchu czy dostępności usług. To zwiększa transparentność i umożliwia aktywny udział w procesie planowania. Cyfrowe narzędzia wspierają też bezpieczeństwo – aplikacje łączące mieszkańców z policją w czasie rzeczywistym czy inteligentne systemy oświetleniowe sprawiają, że przestrzeń miejska staje się bardziej przyjazna i bezpieczna. Jednocześnie Seul mierzy się z pytaniem o granice cyfryzacji: jak zachować prywatność mieszkańców, jak unikać nadmiernej inwigilacji i jak nie dopuścić do powstania nowego rodzaju wykluczeń. Dlatego równolegle do rozwoju technologii toczy się debata o etyce cyfrowej urbanistyki. Charakterystyczne jest też to, że cyfryzacja nie zastępuje, ale uzupełnia tradycyjne rozwiązania urbanistyczne. Policentryczna struktura, rewitalizacja rzek, rozwój zieleni czy transportu publicznego są równie ważne, jak metaverse i digital twin. To właśnie ta równowaga między przestrzenią fizyczną a cyfrową sprawia, że Seul można traktować jako jedno z najciekawszych laboratoriów współczesnej urbanistyki.